Trong việc thiết kế xây dựng một căn nhà gỗ điển hình, mang đậm chất dân tộc thì thời xưa và nay cũng không khác nhau về độ khó là bao. Thời xưa, trong việc xây dựng nhà ở, nếu việc thiết kế phần cứng của căn nhà là cả sự kỳ công thì sự sắp đặt nội thất lại là cả cơ nghiệp. Nó thể hiện tầm vóc của gia chủ, thậm chí là bộ mặt của cả họ tộc.
Ngày nay, để xây dựng được căn nhà gỗ khó khăn và cầu kỳ bao nhiêu, thì việc chuẩn bị nội thất nhà gỗ bên trong nó, cũng gấp vạn lần hơn thế. Với những gia chủ nào cầu kỳ thì ngoài chất gỗ, họ còn yêu cầu gia cụ nội thất được thiết kế đúng y như truyền thống Việt Nam giản dị mà tinh tế. Mỗi một vật dụng trong căn nhà đều xứng đáng là một tác phẩm nghệ thuật kinh điển, một công trình kiến trúc kỳ công. Đơn giản như bộ cửa ra vào. Nó không chỉ là cửa mà phải là cửa thùng khung khách, phải là bức tranh nghệ thuật, phải được chạm nổi hoặc chạm lộng.
Tùy theo kiến trúc tổng thể của căn nhà mà gia chủ hướng tới là thời nào trong Lý, Trần, Lê… Mà các vật dụng cũng được chạm khắc khác nhau. Cửa bức bàn thường được chọn các tiểu cảnh thuộc hàng kinh điển như tùng cúc trúc mai, long lân quy phượng hay nho sóc, mai điều. Tuy hơi lệch lạc nhưng có gia chủ lại chọn tranh Đông hồ, như một nét chấm phá cho kiến trúc căn nhà, không đi theo lối mòn cũ, mang hơi thở phá cách hiện đại.
Chỉ riêng phần cửa đã đầu tư tốn công tốn sức như vậy, thì phần nội thất bên trong bạn có thể tưởng tượng ra được không? Có lẽ là một người thô thiển, tôi có cảm giác như ngồi trên đống tiền khi bước chân vào những căn nhà như thế này. Nhưng ông anh đi cùng lại thấy được hương vị cổ xưa trong từng mét khối không khí. Chưa biết thế nào, nhưng có lẽ, tôi sẽ thích đến đây nhất trong những ngày hè nóng nực. Phải chăng đây cũng là một hơi vị truyền thống trong thiết kế.
Ngày xưa thì các cụ làm gì có điều hòa, làm gì có căn phòng nhiệt độ mát lạnh. Chỉ có những căn phòng gỗ với sàn gạch lạnh chân. Những căn phòng được bao bọc bởi hàng cây xanh mướt, che đi những cái nắng oi ả. Đem tới những cơn gió hiếm hoi vào những trưa hè chói chang, bạn nằm ngủ trưa trên chiếc sập gỗ. Một không khí thong thả, điềm nhiên giữa một khu rừng uốn lượn cầu kỳ bởi những nét trạm điêu luyện. Chỉ những nghệ nhân lành nghề mới cho ra đời tấm hoành phi sơn son thiếp vàng tuyệt vời như trong ảnh.
