Chúng ta thường bắt gặp những kiểu nhà ba gian hoặc năm gian ở các vùng quê của nước ta, hay ở các vùng núi miền bắc. Tùy theo điều kiện của từng gia đình mà quy mô, vật liệu làm nhà sẽ khác nhau. Nhưng nhìn chung thì kiểu dáng của chúng không khác nhau là mấy.
Theo phong thủy những nhà ở ba gian này thường có các điểm chung là:
Với nội thất trong nhà theo phong thủy thì được bố trí để tạo được sự cân bằng Âm Dương.
Tất cả các ngôi nhà ba gian từ trước đến sau chỉ có 1 ngăn nên hướng nhà, hay hướng phòng, màu sơn nhà hay sơn phòng đều giống nhau. Theo phong thủy nhà thì đây được gọi là nhà đơn trạch. Cũng theo phong thủy thì các căn nhà đều được xây theo hướng Nam hoặc Đông Nam.
Dù xét theo phương pháp nào : dương trạch tam yếu hay bát trạch minh cảnh và trong điều kiện kinh tế thời xưa thì ta có thể thấy đây là một kiể nhà đảm bảo sự tối ưu về mặt phong thủy. Điều kiện càn là hướng của căn nhà phải hợp với cung mạng của gia chủ.
Theo phong thủy nhà ở với căn nhà ba gian thì gian giữa thường được dùng làm phòng khách và nhà thờ. Ngay Đối diện với cửa chính người ta đặt bàn thờ: thần, phật và gia tiên. Theo phong tục thì ta đặt bàn thờ Phật ở chính giữa, nếu ở ngoài nhìn vào thì bàn thờ thần đặt bên tay trái và bàn thờ gia tiên đặt bên tay phải.
Trước bàn thờ thì ta thường thấy các bộ trường kỉ hoặc bộ bàn ghế để tiếp khách, hai bên của cột nhà và trước bàn thờ thì được treo các bức hoành phi, câu đối…Những gian nhà kiểu này thường không chia buồng, nên người ta hay đặt 2 bộ ván ở hai bên nhà để tạo sự riêng tư. Nếu được chia thành 2 trái thì một bên được dùng để thóc, các giống cây cho vụ mùa sau. Gian còn lại thì được dùng làm phòng ngủ.
Và khu vực bếp sẽ được làm riêng biệt hoặc được ngăn cách hẳn với căn nhà.
Nếu lập luận theo Dương trạch tam yếu vào nhà ở thì một căn nhà được coi là tốt thì phải có cả hướng sau nhà và hướng phải nhà đều tốt. Vì đây là nhà đơn do đó mà tất cả các phòng chính và phụ đều có hướng tốt và tọa sơn tốt. Và với mỗi tuổi ta lại có hướng làm nhà thích hợp cho tuổi đó.
Nếu lập luận theo bát trạch minh cảnh vào phong thủy nhà ở thì tất cả các phòng và nhà cùng hợp hướng với gia chủ. Do đó mà sẽ đem lại sự thống nhất cũng như phát tài cho gia đình.
